Temmuz 2021 Kahve Dergisi'ndeki yazımı okuyabilirsiniz.
Bir kahve daha, antrenmandan önce…
Bob Dylan’ın “One More Cup Of Coffee” şarkısının nakaratı aslında biz sporcuların da uzun yıllardır antrenmana başlamadan önce kullandığı bir kalıp cümle. Neredeyse tüm sporcu çevremdeki arkadaşlarım kahve içip antrenmana başlıyorlar. Çünkü kahvenin antrenman performansımızı olumlu anlamda yükselttiğini biliyoruz. Bunun nedeni de tabii ki içerisindeki kafein. Kafein ise uyuşukluğu gideren bir uyarıcı. Kahvenin sağlık açısından yerine ise “Çekirdekten Fincana” kitabında Jonathon Morris şöyle değiniyor; Kahve kafeinin bu uyarıcı etkisi ile kendimizi iyi hissetmek için kullanırız. Kısa süre içerisinde aşırı kafein tüketimi ise sağlık sorunlarına yol açabilir. Tansiyon yükselmesi, sinirlilik, endişe, uykusuzluk gibi etkenler antrenman kalitesini dolaylı veya dolaysız olarak bozacaktır. Peki aşırı kafein nedir diye sorduğumuzda bu kişiden kişiye değişiklik gösteriyor. Bunu net olarak belirlemenin bir yolu olamasa da kişisel farkındalık çok önemli diye düşünüyorum. Demleme yöntemi kahvenin kafein seviyesinin belirleyicisidir. Su kahve ile temasta ne kadar uzun kalırsa o kadar kafein yüksektir. Bir diğeri de tabii bardağın boyu. Günde ne kadar kahve içiyorsunuz? Eğer aşırı miktarda kahve içiyorsanız o zaman olumsuzlar baş gösterebilir. Peki böyle bir uyarıcı olan Kafein’e dünya anti-doping ajansı olan Wada nasıl yaklaşıyor bakalım? Kafein 2021 yılı İzleme Programı kapsamındadır ve Yasaklı Madde olarak kabul edilmemektedir. Yani doping olarak kabul edilmemektedir. Her şey yolunda. Hatta birçok sporcu takviye gıdasında da kafein bulunuyor. Öyleyse; alışkanlığın bir parçası olarak antrenmanlara kahveyi ekleyebiliriz. Fakat kendimize göre bir limit belirlemeli ve sınırlar içerisinde kalmalıyız. Her kimyasal süreçte olduğu gibi alınan doz ilaç veya zehir olduğunu belirliyor kahvede de… Antrenman performansı için önceden kahve içmek iyi bir strateji olurken, antrenman sonrası içilmez mi? Burada kişisel deneyimimi paylaşmak istiyorum. Ben en çok akşamüstü olan yüzme antrenmanlarından sonra içtiğim kahveleri seviyorum. Nedenini bilmiyorum ama antrenman öncesi 2 saat önce yemeğimi yemiş oluyorum. 1 saat yüzüyorum ve ağız floram muhtemelen klorlu sudan bitter tatlara daha açık oluyor. Karnım tok, ağzım tertemiz, adrenalinim henüz düşmemiş, üzerine mis gibi bir kahve çok dengeleli bir coşku ile birlikte, enerji halinin devamını sağlıyor. Tabii ki espresso benzeri az porsiyon, görece daha koyu kavrulmuş tatları arıyorum bu zamanlarda. Tarihe baktığımızda yazar James Howell 1660’da “eskiden zanaatçı ve tüccar kalfaları sabahları bira ve şarap içerdi; bu yüzden kafaları bulanır, doğru dürüst çalışamazlardı, fakat artık insanı dinç tutan bu burjuva içeceğine alıştılar” diyor. Yani antrenman için olmasa da bedensel emeğini kullanan insanların da kahve ile birlikte iş veriminin arttığından söz ediyor. Wolfgang Schivelbuscch “Keyif Verici Maddelerin Tarihi” kitabında “kahveyi savunanlar, kahveye karşı çıkanlar” bölümünde aslında bizim de yazının başında değindiğimiz konulara 17. 18. Yüzyılda da tartışıldığını anlatıyor. Bu dönemlerde de bir grup tıp insanı kahvenin zindelik verici etkisini savunurken, bir grup bilim adımı ise kahvenin zararlarını dönemlerinin tıp biliminin imkan ve şartları içerisinde aktarıyor. Tarihte de kahvenin sağlığa etkisinin bakış açısı pek farklı değilmiş. Kararında içersen sorun değil, sonucuna varıyorum. Sağlığı için bu yazıyı okuyanlar için şöyle bir toparlarsam, kendinizi iyi hissettiğiniz dozda bir kafein alımı performansını arttırırken, fazlası sağlık sorunlarına davetiye çıkarır. Kafein sadece kahvede değil sporcu gıdaları ve başka içeceklerde de olabilir. Bunları unutmamak gerekli. Ben kahve bardağımın içerisine su ve kahve haricinde bir şey girmesinden hoşlanmayanlardanım. Kahveyi kahve olarak bitter tadını sonuna kadar alıp, meyve notaları ile mutlu oluyorum. Kahve benim için bir meyve suyu zaten. O nedenle bu vereceğim tarifi kahve ile bir tutmuyorum. Bu bir kahveyle hazırlanan, antrenman öncesi veya sonrası içilebilecek sağlıklı bir tarif. Kahvenin yanında muz da sporcularla özdeşleşmiş bir meyvedir. Bu nedenle ben de inertnette rastlayıp ara ara denediğim hem kahveli hem de muzlu bir tarif paylaşıyorum; Malzemeler:
1 muz
1 fincan filtre kahve
1 bardak süt
Biraz buz Muzu bir gün önceden dondurun, filtre kahveniz de soğumuş olsun. Sonra tüm malzemeyi blenderdan geçirin. Afiyet olsun. Bu tarifi ben iki kişi için yapıyorum. Tek başınıza içecekseniz tüm malzemelerin yarısını yapmanızı tavsiye ederim.
